Trần Thị Ngọc Lan[1]
Nguyễn San
Hà[2]
Bảo
tàng không chỉ là nơi sưu tầm, bảo quản, giữ gìn những di sản văn hóa mà còn là
nơi trưng bày, tuyên truyền để phát huy những giá trị di sản của dân tộc, từ đó
đóng góp vào sự nghiệp giáo dục chung của nước nhà. Như vậy, ngoài những nhiệm
vụ chính vừa nêu trên, Bảo tàng còn thể hiện vai trò của mình trong việc hỗ trợ
cho chức năng học tập, giáo dục cộng đồng.
Đến với buổi tọa đàm “Giáo
dục đạo đức cho sinh viên”, chúng tôi xin được
nêu ra vai trò của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – TP. Hồ Chí Minh đối với công tác
học tập của học sinh, sinh viên và những phương hướng sắp tới cùng góp phần
trong việc phát triển cho thế hệ trẻ giúp họ hiểu hơn về cội rễ dân tộc, lòng
yêu nước, sức sống, sức lao động và sáng tạo của nhân dân ta.
Hiện nay hệ thống các Bảo tàng trong cả nước rất phong
phú về loại hình như: lịch sử, văn hóa, danh nhân, di tích – danh thắng, hay
Bảo tàng về ngành nghề…Và Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – TP. Hồ chí minh thuộc một
trong những loại hình này thể hiện chủ đề chính về phần lịch sử và văn hóa Việt
Nam với 2 nội dung:
+ Lịch sử Việt Nam từ thời nguyên thủy cho đến 1945
+ Lịch sử, văn hóa các tỉnh phía nam Việt Nam và đặc
trưng văn hóa của các nước trong khu vực châu Á.
Với
hai phần trưng bày chính vừa nêu trên, Bảo tàng rất phù hợp đối với đối tượng
học sinh học bộ môn lịch sử ở các khối cấp (cấp 1; 2 và 3). Tuy nhiên chúng ta
không thể không nhắc đến đối tượng công chúng khác đó là sinh viên.
BẢNG THỐNG KÊ TỶ LỆ SINH VIÊN ĐẾN HỌC TẬP THỰC TẾ
TẠI BẢO TÀNG TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY[3]
|
STT
|
NĂM
|
TỔNG SỐ KHÁCH THAM QUAN
|
SỐ LƯỢNG
SINH VIÊN
|
TỶ LỆ
|
|
01
|
2010
|
222.206
|
11.043
|
4%
|
|
02
|
2011
|
277.537
|
8.224
|
2%
|
|
03
|
2012
|
269.786
|
7.192
|
2%
|
Theo thống kê số lượng khách tham quan trong những năm
gần đây, trung bình khoảng 2,66% tổng số khách là đối tượng này. Bao gồm sinh
viên thuộc các trường Trung cấp nghiệp vụ du lịch, trường Cao đẳng, Đại học có
khoa Lịch sử và một số trường đào tạo nghiệp vụ có liên quan đến văn hóa, xã
hội học cùng một số trường không có ngành đào tạo liên quan (kể cả sinh viên từ
Tp. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận)
Hằng năm trung bình Bảo tàng đón tiếp khoảng trên 9.000
sinh viên (đây là số lượng sinh viên có đăng ký thuyết minh), ngoài ra số khác tự
học theo nhóm tại bảo tàng (tham quan tự do) và số còn lại có giáo viên hướng
dẫn, giảng dạy ngay tại Bảo tàng. Nhìn chung với con số này cũng chưa thật sự
khả quan với biện pháp thu hút giới trẻ đến tham quan.
Việc học tập thực tế ngay tại Bảo tàng cần đòi hỏi ý thức
của sinh viên. Đối với một số trường trung học, cao đẳng và đại học, hằng năm
để nhập môn cho công tác giảng dạy sắp
tới đều có tổ chức đưa số lượng lớn sinh viên năm thứ 1 đến để “làm quen với Bảo tàng”, với số lượng
đông khoảng vài trăm người như thế và đến tham quan bảo tàng trong vòng 1 tuần…
yêu cầu có thuyết minh, hướng dẫn. Với cách làm đại trà này thì phần lớn không
có kết quả đại thể như đưa sinh viên “cưỡi
ngựa xem hoa”. Sang đến những năm cuối khóa học thì nhà trường lại tổ chức
học kỹ tại bảo tàng, lần này thì số lượng tham quan ít hơn, có hoặc không có
giáo viên cùng đi theo. (nếu có giáo viên dẫn lớp thì sinh viên thể hiện sự yêu
thích được học hỏi ở bảo tàng nhiều hơn), thường thì những nhóm lớp học này
phải giải quyết phần bài tập được thầy cô cho ở lớp, hoặc phải thuyết trình lại
sau buổi nghe thuyết minh tại nơi đây. Ngoài
những sinh viên có ý thức học tập cao, yêu thích nghiên cứu về lịch sử và văn
hóa Việt Nam, số còn lại thì hình như bị bắt buộc đến bảo tàng. Đối với họ đến
nơi đây để chỉ đối phó với môn học này mà thôi, có khi trong nhóm học đó sẽ
phân công một số sinh viên cầm một lúc nhiều máy ghi âm lại lời thoại của
thuyết minh viên bảo tàng và số bạn còn lại “xem
hoa” và “ngắm cảnh”, chỉ đến khi nào cận kề với thời hạn của môn học
đó lại một lần nữa cần đến những hướng dẫn viên của bảo tàng.
Trong những năm gần đây, tổ chức Đoàn ở các trường Đại học và Cao đẳng
thường xuyên thực hiện phong trào “Hành trình đến với bảo tàng” để sinh viên có
thể tham gia học tập tại bảo tàng để làm bài thu hoạch và cần có xác nhận
của phía Bảo tàng. Tuy vậy, các bạn sinh
viên thường thực hiện một cách đối phó, không mấy quan tâm đến ý nghĩa của công
việc đi bảo tàng. Đặc biệt có không ít trường hợp sinh viên chỉ đến bảo tàng
mua vé rồi xin đóng dấu xác nhận là đã đi tham quan bảo tàng…
Qua một số khảo sát thực tế, nhiều
sinh viên chưa biết bảo tàng ở đâu và bảo tàng là gì, có bao nhiêu loại hình
bảo tàng? Như vậy đối tượng sinh viên
nói riêng và khách tham quan Việt Nam nói chung chưa có thói quen đến với Bảo
tàng.
Trong những năm năm gần đây, bảo tàng đã thể hiện vai
trò của mình đối với chương trình
học sử của học sinh phổ
thông, Bảo tàng có ưu điểm về
nội dung trưng bày phần lịch sử Việt Nam từ khi có sự xuất hiện của loài người
cho đến khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời năm 1945. Hằng năm Bảo tàng
đã có sự phối hợp của Sở giáo dục và Đào tạo đã đưa vào nội dung bắt buộc
chương trình học sử của trường từ tiểu học cho đến trung học phổ thông, đây là
nhận thức đúng đắn, kết hợp học đi đôi với hành, lý thuyết và thực tiễn.
Một số đề xuất:
Thứ nhất, Cần
có sự phối hợp tích cực hơn nữa giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo và hệ thống Bảo
tàng trong cả nước trong việc khuyến khích học sinh, sinh viên đến Bảo tàng. Đặc biệt
đầu tư và nhân rộng hơn phong trào “Hành trình đến với bảo tảng” của Thành Đoàn
TP.HCM phát động sao cho thể hiện được đúng ý nghĩa là tham quan học tập tại
Bảo tàng.
Thứ hai, Hãy
để Bảo tàng trở thành một địa chỉ thân thuộc đối với mọi người. Đặc biệt là các
em học sinh, các bạn sinh viên, không chỉ nơi đây mọi người sẽ được học tập,
nghiên cứu, trở về với cội nguồn dân tộc mà là nơi giải trí, thư giãn các bạn
sẽ được thụ hưởng, khám phá nét đẹp văn hóa, những sản phẩm được tạo ra trong
quá trình lao động từ thời dựng nước, giữ nước cho đến khi giành được độc lập
cho nước nhà.
Thứ ba, Hướng
đến việc thành lập Câu lạc bộ tình nguyện viên, để trở thành hướng dẫn viên,
thuyết minh viên Bảo tàng, có thể là những bạn sinh viên đang thực tập về
chuyên ngành Bảo tàng, Du lịch, Văn hóa… để phục vụ công chúng.
Thứ tư, Tăng cường thực
hiện “Xã hội hóa Bảo tàng” “Đưa Bảo tàng đến với mọi người”, đặc biệt đến các trường trung cấp, cao đẳng và đại học, triển
lãm những chuyên đề được thực hiện trên vải như “Lịch sử, Văn hóa Việt Nam qua tư liệu và hình ảnh”, “Thời Hùng Vương”, “Văn hóa các dân tộc phía
Nam – Việt Nam”, “Những phát hiện mới về Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội”….
Thứ năm, Các
trường Đại học và Cao đẳng cũng nên nghiên cứu thiết kế giữa học tập trên lớp
với thực tế tại Bảo tàng ở các môn học có liên quan (như chuyên ngành lịch sử,
văn hóa, dân tộc, khảo cổ…). Trong đó, các trường có đào tạo ngành Sư phạm phải
tăng cường phối hợp với Bảo tàng. Vì chính lực lượng đó sẽ là nồng cốt cho công tác giảng dạy, tổ chức
ngoại khóa ở Bảo tàng khi về công tác
tại các trường phổ thông.
Tham luận tại Hội thảo "Giáo dục đạo đức cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam" do Viện Nghiên cứu Giáo dục - Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM tổ chức vào 21/12/2012
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét